Wat kan men (echt) in zijn compost doen?

U hebt een compostbak in uw tuin of keuken geplaatst en sindsdien stelt u zich bij elke maaltijd dezelfde vraag: “Kan ik dit op de composthoop gooien?” Avocadoschillen, eierschalen, restjes meloen, theezakjes, papieren servetten, kaaskorstjes… Er zijn veel vragen en de antwoorden zijn niet altijd even duidelijk.

Composteren is namelijk meer dan alleen uw keukenafvalbak in een hoekje van de tuin legen. Om goed te composteren, moet u begrijpen hoe het proces werkt en vooral wat de micro-organismen die uw afval in humus omzetten, zoeken of juist vermijden. Een goede compost is gebaseerd op een bepaald evenwicht. En hoewel sommige organische afvalstoffen er zonder problemen in passen, kunnen andere de afbraak vertragen, het proces verstoren of zelfs overlast veroorzaken.

Dit artikel is bedoeld om u te helpen een duidelijk beeld te krijgen, zonder jargon of morele oordelen. U vindt hier:

• De belangrijkste principes om te begrijpen wat er in een compostbak gebeurt (de versie voor beginners en de versie voor experts)
• Wat u erin kunt doen en waarom
• Wat u beter kunt vermijden en waarom
• Een uitgebreide alfabetische lijst van de belangrijkste dagelijkse afvalstoffen, met een duidelijk antwoord: composteerbaar of niet?

Of u nu een beginner bent of al ervaring hebt met composteren, deze gids helpt u uw werkwijze te verbeteren – of gewoon om niet meer elke keer dat u een wortel schilt, de vraag te stellen.

Deel 1:

Wat zit er in goede compost?

Waarom is niet alles composteerbaar?

Compostering is gebaseerd op een goed ingesleten biologisch proces: de afbraak van organisch materiaal door micro-organismen (schimmels, bacteriën) en macro-organismen (regenwormen, insecten, pissebedden, enz.). Deze levende wezens zetten uw afval geleidelijk om in humus, een rijke en stabiele stof die weer in de bodem kan worden teruggebracht om het leven te voeden. Maar dit proces werkt alleen goed onder bepaalde omstandigheden. En niet alle afval voldoet aan deze omstandigheden.

Drie belangrijke factoren beïnvloeden de kwaliteit van compost:

• De balans tussen koolstof en stikstof
• De beluchting van de compost
• De vochtigheid

Een verstoring van een van deze drie factoren kan de afbraak vertragen, onaangename geuren veroorzaken en de compost zelfs onbruikbaar maken.

De koolstof/stikstofverhouding: de sleutel tot een evenwichtige compost

Er wordt vaak gesproken over ‘droog’ en ‘nat’ afval, of ‘bruin’ en ‘groen’ afval. Achter deze termen gaat een fundamentele verhouding in compostering schuil: de C/N-verhouding, dat wil zeggen de verhouding tussen koolstof (C) en stikstof (N) in het gecomposteerde materiaal.

• Koolstof is het energie-element van micro-organismen. Het komt voor in droge materialen: afgevallen bladeren, gemalen takken, onbehandeld papier, bruin karton, zaagsel…
• Stikstof versnelt de groei van micro-organismen. Het komt vooral voor in vochtige en rijke materialen: schillen, etensresten, gemaaid gras, koffiedik…

Om goed te functioneren, heeft compost een C/N-verhouding tussen 25:1 en 30:1 nodig. Met andere woorden, er is veel meer koolstof dan stikstof nodig. Als deze verhouding niet in evenwicht is:

• Te veel stikstof? De compost wordt te vochtig, ruikt naar ammoniak of rot, en fermentatie neemt de overhand op afbraak.
• Te veel koolstof? De compost droogt uit, vertraagt, en micro-organismen hebben onvoldoende voedingsstoffen om zich te ontwikkelen.

Onthoud: als uw compost te vochtig is, voeg dan bruin materiaal toe (dode bladeren, karton). Als het te droog is of te langzaam verteert, voeg dan vers materiaal toe.

Beluchting: compost heeft zuurstof nodig

Thuiscomposteren is een aëroob proces, wat betekent dat er zuurstof nodig is om goed te kunnen werken. Als er geen lucht is, nemen andere micro-organismen, zogenaamde anaërobe micro-organismen, het over… maar hun activiteit produceert methaan, fermentatiegeuren en vertraagt de afbraak.

Goede ventilatie zorgt ervoor dat:

• Onaangename geuren worden voorkomen.
• De omzetting van materialen wordt gestimuleerd.
• De vorming van sap of verdichte zones wordt voorkomen.

Concreet betekent dit dat het volgende moet gebeuren:

• Roer uw compost regelmatig door (om de 10 tot 15 dagen).
• Voeg niet te veel zeer vochtig afval of dikke lagen toe (bijvoorbeeld vers gemaaid gras).
• Wissel bruine en groene lagen af om een luchtige structuur te bevorderen.

Hoe beheer je de vochtigheid van je compost?

Vochtigheid is essentieel: micro-organismen werken in een vochtige omgeving, niet in een droge. Maar te veel water kan de lucht verdrijven en een anaërobe omgeving creëren. Het doel is om een vochtigheidsgraad te behouden die vergelijkbaar is met die van een uitgewrongen spons. Te droge compost verandert niet. Te vochtige compost ruikt slecht.

Veelvoorkomende bronnen van overtollig vocht:

• Te veel fruit, groenten of gekookt voedsel wordt weggegooid zonder toevoeging van droge stoffen.
• Gebrek aan absorberende bruine materialen (papier, karton, bladeren).
• Slecht ontworpen deksel op de compostbak (slechte waterafvoer).

Goede gewoonte: voeg bij elke toevoeging van vers materiaal bruin materiaal toe. Als u een slakom met schillen leegmaakt, voeg dan een handvol karton of dode bladeren toe.

Welk afval kan problemen opleveren bij het composteren?

Niet alle organisch afval is gelijk als het gaat om composteren. Sommige soorten zijn te vet, te zuur, breken te langzaam af of vormen een gevaar voor de gezondheid.

Enkele voorbeelden:

• Vlees, vis, zuivelproducten: deze producten zijn rijk aan dierlijke vetten en eiwitten, trekken ongedierte aan en ontbinden slecht bij kamertemperatuur.
• Citrusvruchten, knoflook, uien: zeer zuur of antibacterieel, ze kunnen de werking van micro-organismen remmen.
• Zieke planten: ze kunnen hun ziekteverwekkers overdragen op de compost.
• Bedrukt of gebleekt papier: bevat inkt, lijm of chemische behandelingen.

In een industriële composteerinstallatie, waar hoge temperaturen (tot 70 °C) heersen, kan dit afval worden verwerkt. Maar bij thuiscompostering is voorzichtigheid geboden.

De versie voor experts

Een duik in het hart van de compost: achter de schermen van een microbieel feestmaal

Voordat we bekijken wat we wel en niet in compost kunnen doen, moeten we eerst één essentieel ding begrijpen: compost is geen vuilnisbak, het is een levend ecosysteem, een waar feestmaal in de open lucht… voor miljarden onzichtbare kleine mondjes. En aan dit banket zijn heel wat gasten aanwezig: bacteriën, schimmels, actinobacteriën, springstaarten, wormen, mijten, nematoden, enz. Maar laten we beginnen met de chef-koks van dit grote buffet: de micro-organismen.

Micro-organismen, de onzichtbare arbeiders van de compost

Bacteriën: de eersten aan tafel

Zij zijn de sterren van het composteren. Ze komen in groten getale opdagen zodra er nieuw organisch afval wordt toegevoegd. Er zijn drie grote categorieën bacteriën, afhankelijk van de temperatuur waar ze van houden:

• Mesofielen: deze ontwikkelen zich bij temperaturen tussen 10 en 40 °C. Zij zijn de eersten die in actie komen. Zij beginnen met de afbraak zodra u schillen of koffiedik in de bak doet.
• Thermofielen: deze nemen het over wanneer de compost opwarmt, meestal tussen 40 en 70 °C. Zij versnellen de afbraak van de meest taaie materialen, zoals cellulose uit papier of plantaardige vezels. In huishoudelijke compost worden ze vooral actief in de zomer of in goed uitgebalanceerde hoeveelheden.
• Actinobacteriën: deze bijzondere bacteriën houden van droge en houtachtige materialen. Ze breken koolstofrijke materialen af (zoals dode bladeren of karton). Zij zijn vaak verantwoordelijk voor de aangename geur van rijpe compost.

Schimmels: geduldige afbrekers

In tegenstelling tot bacteriën hebben schimmels minder haast: ze gedijen in drogere en zuurdere omstandigheden. Hun specialiteit? Het afbreken van complexe structuren, zoals lignine of cellulose (aanwezig in hout, bruin papier of bepaalde plantaardige vezels). Als u witte draden in uw compost ziet, zijn dat vaak schimmels.

Ze zijn als nauwgezette ambachtslieden die een houten meubelstuk uit elkaar halen om elke schroef terug te vinden. Traag maar uiterst efficiënt.

En de anderen?

Regenwormen, springstaarten, pissebedden en larven van goudkevers doen ook mee, vooral in de rijpingsfase. Zij mengen, kauwen, verteren… en zetten alles om in humus. We noemen ze macro-organismen.

Waar komen deze bacteriën en schimmels vandaan?

Dat is een van de mooiste lessen van compost: niets is ooit helemaal steriel. Micro-organismen zijn overal om ons heen. Ze komen in uw compost terecht:

• Via het afval zelf (fruit, groenten, koffiedik, eierschalen… al deze producten bevatten bacteriën op hun oppervlak)
• Via de grond (als uw compostbak in contact staat met de grond, hebben wormen en bacteriën er vrij toegang toe)
• Via de lucht (schimmelsporen en bacteriën verspreiden zich via de lucht en zetten zich op natuurlijke wijze af)

Met andere woorden, u hoeft compost niet te ‘bezaaien’ om het te laten werken. Het bevolkt zichzelf, op voorwaarde dat u het een gastvrije omgeving biedt.

Stikstof en koolstof: de brandstof en de structuur

Veel handleidingen hebben het over ‘groene materialen’ en ‘bruine materialen’, maar het echte verschil zit hem in het koolstof- en stikstofgehalte.

Hier is een eenvoudige metafoor: stel je voor dat compost een groot barbecuefeest is.

• Koolstof (C) is de steenkool, de brandstof die het vuur voedt.
• Stikstof (N) is het vlees dat u op het rooster legt: dat is wat de microben willen eten.

Maar let op: zonder houtskool ontbrandt het vuur niet. En zonder vlees heeft het geen zin. Er moet dus een goed evenwicht tussen beide zijn.

Concrete voorbeelden:

• Een bananenschil: rijk aan stikstof → ‘groen’ materiaal
• Een afgevallen blad: rijk aan koolstof → ‘bruin’ materiaal
• Een stukje gescheurd karton: zeer koolstofrijk
• Koffiedik: ondanks de kleur zeer rijk aan stikstof
• Droog brood: zit er tussenin, maar is eerder rijk aan koolstof (vooral als het hard is)

Om te onthouden:

➤ Micro-organismen eten stikstof…
➤ …maar daarvoor hebben ze koolstof nodig als energiebron.

Waarom gedragen sommige voedingsmiddelen zich anders?

Kijk eens naar uw keukenresten. Een stuk brood zal uitdrogen en hard worden als het een paar dagen op tafel blijft liggen. Een banaan wordt zacht, zwart en gaat vervolgens een gefermenteerde geur afgeven. Een restje vlees gaat erg stinken. Waarom?

Het is een kwestie van structuur en samenstelling:

• Brood is droog, bevat weinig vet en is rijk aan zetmeel → het verliest vocht en wordt hard.
• Bananen zijn rijk aan suiker → bacteriën smullen ervan, de cellen barsten open en de banaan ‘smelt’.
• Vlees is rijk aan eiwitten → het trekt specifieke bacteriën aan (vaak anaërobe bacteriën) die sterk geurende zwavelverbindingen produceren.

Stikstofrijke voedingsmiddelen (eiwitten, suikers, dierlijke stoffen) gaan als eerste rotten. Droge en vezelrijke voedingsmiddelen (papier, bladeren, brood, karton) breken langzamer af, of zelfs helemaal niet als ze te droog of te compact zijn.

Welke risico’s brengt een onevenwichtige compost met zich mee?

Als u al uw voedselresten weggooit zonder er droge stoffen aan toe te voegen, creëert u een omgeving die te stikstofrijk en te vochtig is. Het resultaat:

• Aërobe micro-organismen verstikken
• Anaërobe bacteriën nemen het over
• Resultaat: het fermenteert, het ruikt vies, het wordt kleverig en het trekt muggen aan

Omgekeerd, als u alleen karton of bladeren toevoegt, zal uw compost:

• Te droog
• Traag op gang komend
• Weinig aantrekkelijk voor bacteriën
• Resultaat: het stagneert, het brokkelt af en er gebeurt eigenlijk niets

  

Element	Rol in compost	Algemeen voorbeeld
Koolstof (C)	Energie / structuur	Karton, papier, bladeren
Stikstof (N)	Voedingsstoffen voor microben	Schillen, koffiedik
Mesofiele bacteriën	Eerste afbraakmiddelen	Fruit, verse groenten
Thermofiele bacteriën	Hoge temperatuur versnellers	Goed op gang gekomen compost
Actinobacteriën	Tasten hout en papier aan	Karton, takken
Champignons	Secundaire afbrekers	Hout, papier, harde planten

Deel 2:

Wat mag (en mag niet) in de compost?

Industriële of huishoudelijke compost: wat is het verschil?

Allereerst een nuttige opmerking: niet alles wat ‘composteerbaar’ is, is ook geschikt voor thuisgebruik.

Er zijn twee grote soorten composters:

Huishoudelijke composters

• Tuincomposter
• Wormcomposter
• Composter voor appartementen, met of zonder bokashi

Variabele temperatuur (15 tot 50 °C), klein volume, geen langdurige temperatuurstijging.

Kwetsbaarder, gevoelig voor vocht, sorteerfouten en ongedierte.

Industriële composters

• Verwerking van bioafval bij hoge temperaturen (tot 70 °C)
• Snelle afbraak, vernietiging van ziekteverwekkers, acceptatie van bepaalde composteerbare verpakkingen

De instructies zijn niet hetzelfde. Een verpakking die ‘composteerbaar’ is in industriële compost, kan in huiscompost nooit volledig afbreken.

Composteerbaarheid: wat zijn de belangrijkste afvalsoorten?

Rauw plantaardig afval: de basis

Organisch afval van plantaardige oorsprong is onmisbaar bij thuiscompostering. Het is gemakkelijk te verwerken, bekend en effectief, en vormt de ideale basis voor gezonde en evenwichtige compost.

On y retrouve notamment :

• Groenteafval
• Beschadigd fruit
• Koffiedik
• Theezakjes (zonder nietjes of plastic)
• Eierschalen (indien mogelijk fijngemalen)
• Dode bladeren
• Verwelkte bloemen
• Stengels en loof (wortelen, radijsjes, prei…)

Tip: Snijd ze in stukjes als de stengels dik of vezelig zijn (bijv. prei). Schillen van citrusvruchten zijn composteerbaar, maar in kleine hoeveelheden: ze zijn zuur en breken langzaam af.

Waarom moet rauw voedselafval voorzichtig worden behandeld?

Dit is een punt waar veel mensen zich vergissen. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, kunnen bepaalde gekookte voedingsmiddelen wel degelijk aan de compost worden toegevoegd, maar onder strikte voorwaarden. Alleen vegetarische restjes, met weinig vet en zonder saus, zijn geschikt. Gerechten met kaas, vlees, veel vet of te zoute of te zoete kruiden moeten absoluut worden vermeden, omdat ze het evenwicht van de compost verstoren en ongedierte aantrekken. Restjes zoals pasta, rijst of aardappelen zonder saus, droog brood, gestoomde groenten of pizzakorsten zonder kaas zijn prima geschikt voor thuiscompostering.

Rijke of bewerkte gerechten, zoals lasagne, quiches, gratins of romige soepen, moeten daarentegen absoluut worden vermeden. Deze voedingsmiddelen zijn te vet en te zout, vertragen de afbraak, veroorzaken slechte geuren, gisten snel en trekken ongedierte zoals muggen of knaagdieren aan.

Tip: begraaf deze gekookte restjes in het midden van de compost en voeg onmiddellijk bruin materiaal (dode bladeren, karton) toe.

Waarom moet dierlijk afval worden vermeden?

Het is rijk aan eiwitten en vetten, waardoor het aantrekkelijk is voor knaagdieren, vliegen… en bijzonder moeilijk koud te composteren is.

• Rauw of gekookt vlees
• Vis, schaaldieren, schelpdieren
• Zuivelproducten (boter, kaas, yoghurt)
• Hele of gebroken eieren
• Vetten, sauzen, bakoliën

Er zijn echter enkele uitzonderingen mogelijk, zoals (gemalen) eierschalen en kleine restjes zuivelproducten in een goed beheerde of industriële composteerder.

Bij thuiscompostering worden deze afvalstoffen niet goed afgebroken en vormen ze een gevaar voor de gezondheid.

Waarom zijn papier en karton essentieel voor uw compost?

Droge materialen zijn onmisbaar om vochtig afval in evenwicht te houden. Ze absorberen vocht, bevorderen de beluchting en voeden de actinobacteriën. Het is raadzaam om de voorkeur te geven aan:

• Gebruikte keukenrol (ongeparfumeerd)
• Papieren zakdoekjes
• Kartonnen eierdozen
• Krantenpapier in kleine hoeveelheden
• Ongebedrukt bruin karton
• Kraftpapier

Bepaalde componenten moeten echter worden vermeden, zoals:

• Glanzend, gelamineerd, gebleekt papier
• Geparfumeerde, gekleurde servetten
• Verpakkingen bedrukt met chemische inkt

Tip: scheur het in kleine stukjes om de afbraak te versnellen.

Bioplastics, ‘composteerbaar’ papier, microplastics: pas op voor valse goede ideeën

De toename van zogenaamd ‘composteerbare’ of ‘biologisch afbreekbare’ verpakkingen zorgt vaak voor verwarring. Kartonnen bekers, kraftzakken, saladeschaaltjes of ‘biologische’ theezakjes beloven ‘milieuvriendelijk’ te zijn… maar ze zijn niet allemaal geschikt voor thuiscompostering.

“Waterdicht” papier en karton

Veel “kartonnen” verpakkingen zijn in werkelijkheid bedekt met een dunne plastic laag (polyethyleen, polypropyleen, enz.) om ze vochtbestendig te maken. Dit is bijvoorbeeld het geval bij:

• Bekers voor warme dranken
• Voedselbakjes
• Fastfooddoosjes
• Bepaalde theezakjes of kruidenthee

Deze folies breken echter niet af in een compostbak in de tuin. Ze kunnen uiteenvallen in microplastics, waardoor de uiteindelijke compost vervuild raakt.

Bioplastics: wat zijn ze echt waard?

Bioplastics zijn plastics die worden gemaakt van plantaardige materialen (maïszetmeel, suikerriet, enz.) en soms gecertificeerd zijn als composteerbaar volgens de norm EN 13432.

Maar let op:

• Deze norm is van toepassing op industriële compostering bij hoge temperaturen en intensief roeren.
• In een huishoudelijke composteerder worden deze materialen slecht, langzaam of helemaal niet afgebroken.
• Het resultaat: ze blijven lang zichtbaar of vallen uiteen zonder echt te worden afgebroken.

Microplastics: waarom afgebroken niet hetzelfde is als verteerd

Sommige materialen breken onder invloed van warmte of vocht in stukjes, maar worden niet verteerd door micro-organismen. Ze worden microplastics, onzichtbaar maar hardnekkig. Deze resten kunnen uw compost en vervolgens uw planten verontreinigen, en uiteindelijk ook de bodem en de voedselketen. De ecologische impact ervan is nog niet goed bekend, maar het is beter om voorzichtig te zijn.

Wat u zonder risico kunt composteren

Type verpakking	Huishoudelijke compost?	Waarom?
Theezakje met clip	Nee	Metaal + kunststof
Theezakje van ongebleekt papier	Ja	Biologisch afbreekbaar en onschadelijk
Kartonnen koffiebeker	Nee	Plastic folie
Kraft-hamburgerdoos	Opgelet	Controleer: vaak met een laagje bedekt
Onbehandelde, vetvrije kraftzak	Ja	Goede bron van koolstof
Composteerbare zakken EN 13432	Nee	Alleen industriële compost
OK compost-zakken HOME	Opgelet	Om te testen, maar soms teleurstellend
Film op basis van zetmeel (maïs, maniok…)	Opgelet	Breekt langzaam af, wordt niet altijd verteerd

Planten, bladeren en bloemen: waarom moet je op uitzonderingen letten?

Bij het composteren is het goed om de volgende planten toe te voegen:

• Dode bladeren
• Tuinafval
• Verwelkte planten
• Boeketbloemen

De volgende elementen moeten echter worden vermeden:

• Zieke of aangetaste planten (risico op verspreiding van ziekteverwekkers)
• Dikke of wasachtige bladeren (bijv. laurier, eik): zeer traag afbreekbaar
• Met pesticiden behandelde planten

Tip: als u twijfelt, laat de planten dan een paar dagen drogen voordat u ze composteert.

Er zijn echter uitzonderingen:

Element	Composteerbaar?	Opmerkingen
Citrusvruchten	Ja, met mate	Te veel zuur
Uien, knoflook	Ja	Antibacteriële middelen → beperken
Avocadoschillen, pitten	Nee, of heel traag	Te taai
Fruitpitten	Nee, of heel traag	Kan 2 tot 5 jaar duren
Houtas	In kleine hoeveelheden	Zeer alkalisch
Houtsnippers	Ja	Indien niet behandeld
Vetplanten (zoals aloë)	Met voorzichtigheid	Zeer vochtig, langzame ontbinding
Frituurolie	Nee	Onderdrukt micro-organismen
Natuurlijke textiel	Opgelet	Zeer traag, moet worden gesneden

Deel 3:

Alfabetische lijst: Wat kan er echt in de compost?

Deze lijst is bedoeld voor iedereen die zich bij zijn vuilnisbak al eens heeft afgevraagd:
“Kan ik dit op de composthoop gooien?”

Type afval in alfabetische volgorde	Composteerbaar?	Opmerkingen
Citrusvruchten	Avec modération	Zuur, langzame afbraak
Knoflook	Ja	Antibacteriële werking, beperk de hoeveelheid
Ananas	Ja	Zuur, vezelig maar composteerbaar
Avocado (schil, pit)	Nee, heel langzaam	Zeer taai, duurt jaren om af te breken
Zeer rijpe bananen	Ja	Perfect om een degradatie te starten
Banaan	Ja	Wordt snel zacht, goed voor compost
Gekookte rode biet	Opgelet	Suiker → fermentatie mogelijk
Eierdozen (karton)	Ja	Perfect als koolstofbron
Composteerbare koffiepads	Opgelet	Te controleren: OK compost HOME aanbevolen
Bruine kartonnen doos	Ja	Goede droge stof, in kleine stukjes scheuren
Gekleurde kartonnen dozen	Nee	Industriële inkt, risico op residuen
As van natuurlijk hout	Let op, in kleine hoeveelheden	Zeer alkalisch, zorgvuldig doseren
Kolenas	Nee	Bevat zware metalen, giftig voor de bodem
Champignons	Ja	Zeer goede afbrekers
Vleeswaren	Nee	Te vet en zout, trekt ongedierte aan
Haar	Zeer traag	Rijk aan keratine, zeer langzame afbraak
Kool (bloemkool, rode kool…)	Ja	Mogelijke geur, maar composteerbaar
Citroen	Ja, met mate	Zuur, breekt langzaam af
Ruwe houtsnippers	Ja	Langzaam maar nuttig droog materiaal
Gelakte houtkrullen	Nee	Chemische behandeling
Eierschaaltjes	Ja, vermalen	Verpulveren om te versnellen
Camembertkorstjes	Nee	Vet + gisting
Kaaskorstjes	Nee	Risico op geur, vettigheid, zeer traag
Briochekorstjes	Opgelet	Te zoet, met mate consumeren
Waterkers	Ja	Zeer vochtig, goed mengen
Keukenpapier (ongeparfumeerd)	Ja	Absorbeert vocht, ideaal
Radijsbladeren	Ja	Ideaal groenafval
Worteltjes	Ja	Zeer snel te composteren
Eichenblätter	Opgelet	Zuur, langzame ontbinding
Laurierblaadjes	Nee	Zeer taai, rijk aan essentiële oliën
Walnootbladeren	Nee	Zeer taai, rijk aan etherische oliën
Platanenbladeren	Opgelet	Zeer dik, langzame afbraak
Verwelkte bloemen	Jaa	Conventioneel groenafval
Verwerkte bloemen (boeketten)	Nee	Pesticiden, kleurstoffen, giftig voor micro-organismen
Beschadigde frambozen	Ja	Zeer snel verouderend
Beschimmelde vruchten	Ja	Uitstekende stikstof, voorzichtigheid geboden bij zaden
Cake	Let op, zeer vetarm en plantaardig	Vermijden als het room/boter bevat
Vers gemaaid gazon	Voorzichtig, in kleine hoeveelheden	Zeer vochtig, snelle gisting
Zaailingen	Opgelet	Kiemgevaar indien niet ingegraven
Groene bonen	Ja	Volledig composteerbaar
Frituurvet	Nee	Verstikt micro-organismen
Gekookte linzen	Opgelet	Kleine hoeveelheid, zeer vochtig
Dierenstrooisel (mineraal)	Nee	Niet biologisch afbreekbaar, gevaar door zware metalen
Dierenstrooisel (plantaardig)	Let op, afhankelijk van de samenstelling	Oké, als het zonder toevoegingen en dierlijke uitwerpselen is.
Koffiedik	Ja	Snelle stikstoftoevoer
Meloen (ontpitten)	Ja	Zeer klein, onopvallend
Papieren zakdoekjes	Ja	Goede bron van koolstof
Fruitpitten	Nein, ganz langsam.	Zeer hard, ontbindt pas na 2-5 jaar
Uien	Ja, beperken	Bevat natuurlijke antibacteriële stoffen
Nagels	Opgelet, zeer traag	Hetzelfde probleem als haar, biologisch afbreekbaar maar langzaam
Sinaasappels	Ja, met mate	Dezelfde logica als andere citrusvruchten
Brood	Ja	Oké in kleine hoeveelheden
Bakpapier	Nee	Vaak gesiliconiseerd
Glanzend papier	Nee	Plastic folie, niet composteerbaar
Krantenpapier	Let op, in kleine hoeveelheden	Oké in kleine hoeveelheden
Gekleurd bedrukt papier	Opgelet	Potentieel giftige inkt
Watermeloen (schil)	Ja	Zeer vochtig, in evenwicht te brengen met bruin
Gekookte pasta	Ja	Oké, zonder saus en zonder vlees.
Citrusvellen	Ja	Beperken bij zuurheid
Kiwi schillen	Ja	Dun en biologisch afbreekbaar
Aardappelschillen	Ja	Goede afbraak
Erwten (dop)	Ja	Vezelrijk, indien mogelijk fijnmalen
Geparfumeerd keukenpapier	Nee	Chemische geur, niet biologisch afbreekbaar
Vetplanten	Ja, met voorzichtigheid	Zeer vochtig, trage ontbinding
Prei	Ja	Vezelige stengels, in stukken snijden
Vis	Nee	Gezondheidsrisico, geuren
Zuivelproducten	Nee	Risque d’odeur et de fermentation
Druif	Ja	Zeer goed voor bacteriën
Restjes van maaltijden	Let op, indien vegetariër met weinig vet	Oké, zo weinig vet, verborgen + bruin
Gekookte rijst	Opgelet, ja indien naturel	Oké, als het naturel is, vermijd sauzen.
Theezakje (zonder nietjes)	Ja	Zonder nietjes composteerbaar
Theezakje (met clip)	Nee	Bevat metaal, te sorteren
Bioplastic zakken EN13432	Nee	Niet geschikt voor thuiscompostering
Kraftzakken	Ja, indien niet behandeld	Niet afgedrukt, alleen niet vetgedrukt
OK compost-zakken HOME	Opgelet	Gemiddeld betrouwbaar
Salade (restjes)	Ja	Breekt zeer goed af
Ongeparfumeerde keukenrol	Ja	Absorbeert vocht, ideaal
Artisjokstengels	Opgelet	Zeer vezelrijk
Maïsstengels	Nee, heel langzaam	Vezelrijk, moeilijk te composteren
Zonnebloemstelen	Opgelet	Moeilijk te vermalen, langzame afbraak
Tomaten	Ja	Pas op voor de zaadjes als het niet warm is.
Gemaaid gras	Ja	Goede bron van stikstof
Vlees	Nee	Te veel eiwitten trekt ongedierte aan
Naturel yoghurt	Nee	Zuivelproduct, vermijdbaar
Losse kruidenthee	Ja	Ideaal voor vochtige omstandigheden

Weten wat je in je compost moet doen, is niet zomaar een lijstje afvinken, maar een ecosysteem begrijpen. Dat van micro-organismen, koolstof/stikstofbalansen, vochtigheid en tijd. Door een paar belangrijke principes in acht te nemen (niet te veel vet, geen plastic, variatie in de toevoer), kunnen deze kleine, onzichtbare afbrekers onze restjes omzetten in een levende hulpbron.

Composteren is niet alleen sorteren: het is leren observeren hoe het materiaal evolueert, schimmelt en verandert. Het is een eenvoudige maar veeleisende, bescheiden en doeltreffende handeling. En die begint met een dagelijkse vraag: “Kan ik dit composteren?”

Veelgestelde vragen:

Wat kan er in een compostbak worden gedaan?

U kunt er keukenafval (schillen, fruit, groenten, koffiedik…) en droog materiaal (karton, dode bladeren) in doen, maar vermijd zuivelproducten, vlees, vis of plastic.

Welke voedingsmiddelen mogen niet in de compost?

Vermijd vlees, vis, zuivelproducten, zeer vette of zoute kant-en-klaarmaaltijden en alles wat chemisch is behandeld of plastic bevat (bijv. theezakjes met nietjes).

Kunnen citrusvruchten in de compost?

Ja, maar in kleine hoeveelheden. Hun zuurgraad kan de afbraak vertragen en de micro-organismen verstoren. Snijd ze indien mogelijk in stukjes.

Wat te doen met keukenpapier en papieren zakdoekjes?

Als ze niet geparfumeerd of gekleurd zijn, kunt u ze composteren. Ze leveren koolstof en helpen de vochtigheid van de compost in evenwicht te houden.

Zijn composteerbare zakken (EN13432 of OK Compost) echt composteerbaar?

Sommige zijn alleen onder industriële omstandigheden composteerbaar. Alleen zakken met het OK Compost HOME-certificaat breken af in een huishoudelijke compostbak, en zelfs dan nog langzaam.